Hiện nay mất ngủ đang là một vấn đề phổ biến ở giới trẻ Việt Nam. Một thống kê gần đây cho biết mất ngủ ở người trẻ chiếm 10-15% dân số Việt Nam. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ ở người trẻ ? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này và đưa ra cách xử trí phù hợp để cải thiện chất lượng giấc ngủ.
1. Những nguyên nhân phổ biến khiến người trẻ thường xuyên bị mất ngủ
Mất ngủ ở người trẻ đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng và phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống hàng ngày.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng mất ngủ ở người trẻ bao gồm:
Áp lực công việc và học tập
Căng thẳng, stress là nguyên nhân hàng đầu gây mất ngủ ở người trẻ hiện nay. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), trên thế giới có khoảng 20% dân số đang gặp tình trạng căng thẳng quá mức, trong đó tỷ lệ bệnh nhân bị rối loạn giấc ngủ do stress chiếm đến 44%.
Áp lực cuộc sống gây căng thẳng quá mức, là nguyên nhân hàng đầu gây mất ngủ ở người trẻ.
Áp lực cuộc sống hiện đại khiến hệ thần kinh bị “ép” hoạt động liên tục trong trạng thái cạn kiệt năng lượng, không thể thư giãn để đi vào giấc ngủ, dẫn đến khó ngủ và duy trì giấc ngủ.
Khi căng thẳng, cơ thể sẽ tăng tiết hormone cortisol, làm tăng nhịp tim và kích thích hệ thần kinh, dẫn đến khó ngủ. Stress còn làm tăng sản sinh các gốc tự do, gây tổn thương tế bào não bộ, ảnh hưởng đến chức năng điều hòa giấc ngủ.
Bên cạnh đó, giấc ngủ là thời gian để não bộ tái tạo năng lượng, vì vậy, khi giấc ngủ bị gián đoạn, căng thẳng sẽ kéo dài, tạo thành vòng luẩn quẩn không hồi kết.
Để tìm hiểu thêm về mất ngủ do stress, bạn có thể đọc bài viết: Mất ngủ do stress - “Tâm bệnh” của thế kỷ
Thói quen sử dụng thiết bị điện tử liên tục, đặc biệt là trước giờ đi ngủ
Trong thời đại công nghệ, việc sử dụng điện thoại thông minh, máy tính bảng hoặc máy tính cá nhân trở nên phổ biến ở giới trẻ.
Tuy nhiên thói quen sử dụng điện thoại quá mức, đặc biệt vào buổi tối, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ. Thói quen này khiến não bộ luôn trong trạng thái hoạt động, khó chuyển sang chế độ nghỉ ngơi, gây ảnh hưởng đến giấc ngủ
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị điện tử ức chế sự sản sinh melatonin - hormone điều hòa nhịp sinh học, khiến cơ thể khó đi vào trạng thái nghỉ ngơi. Điều này dẫn đến các vấn đề về giấc ngủ như khó ngủ, giấc ngủ chập chờn.
Thói quen ăn uống không lành mạnh, thường xuyên sử dụng cafein, chất kích thích.
Thói quen ăn uống không lành mạnh ở giới trẻ, đặc biệt là việc sử dụng những thực phẩm chứa nhiều caffein, đường và các loại thực phẩm khó tiêu vào buổi tối là nguyên nhân gây mất ngủ.
Caffein và đường gây kích thích hệ thần kinh, làm tăng mức độ tỉnh táo, khiến việc chìm vào giấc ngủ trở nên khó khăn.
Đồng thời, các loại thực phẩm khó tiêu như đồ cau nóng, chiên rán nhiều dầu mỡ có thể gây ra cảm giác không thoải mái và khó chịu ở đường tiêu hóa, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Bệnh tâm lý
Theo thống kê gần đây tại Việt Nam, ước tính có đến 3 triệu thanh thiếu niên đang phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Bệnh tâm lý không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống mà còn gây ra rối loạn nghiêm trọng về giấc ngủ.
Cụ thể, tâm lý bất ổn khiến não bộ luôn trong trạng thái căng thẳng, khó thư giãn, dẫn đến khó khăn trong việc đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ sâu.
Nếu tình trạng này kéo dài, nó có thể phát triển thành chứng mất ngủ mãn tính, từ đó làm trầm trọng thêm các vấn đề về tâm lý, hình thành vòng xoáy bệnh lý nguy hiểm giữa mất ngủ và bệnh tâm lý.
Bệnh tâm lý là một nguyên nhân gây mất ngủ phổ biến ở người trẻ hiện nay
Giờ giấc sinh hoạt thất thường
Việc thức khuya và thay đổi giờ giấc sinh hoạt thường xuyên là một trong những nguyên nhân chính gây rối loạn nhịp sinh học ở người trẻ. Khi đồng hồ sinh học bị xáo trộn, cơ thể sẽ khó có thể điều chỉnh chu kỳ ngủ - thức một cách tự nhiên.
Điều này dẫn đến các vấn đề về giấc ngủ như khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu và dễ bị tỉnh giấc, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống
Ngoài ra, còn rất nhiều nguyên nhân khác có thể gây mất ngủ ở người trẻ như các bệnh lý về tuyến giáp, tim mạch, tiểu đường và tác dụng phụ của một số thuốc thuốc,...
Các yếu tố này thường tương tác với nhau, tạo ra một vòng xoáy bệnh lý phức tạp và làm gia tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của tình trạng mất ngủ. Hiểu rõ những nguyên nhân gây mất ngủ là bước đầu tiên quan trọng trong việc tìm kiếm cách hiệu quả để cải thiện giấc ngủ và sức khỏe tinh thần.
2. Hệ quả khôn lường của chứng bệnh mất ngủ ở người trẻ
Vấn đề mất ngủ xảy ra cao hơn cả ở một số nhóm người trẻ, đặc biệt là học sinh sinh viên và những người làm việc liên quan đến trí óc như nhân viên văn phòng, giáo viên, kế toán,... Lối sống không lành mạnh, thường xuyên thức khuya và sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ của giới trẻ càng làm trầm trọng thêm chứng mất ngủ.
Mặc dù căn bệnh này không trực tiếp đe dọa tính mạng, nhưng tác hại của mất ngủ đối với sức khỏe lại vô cùng nghiêm trọng. Căn bệnh này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tạo thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Với người trẻ, mất ngủ không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn tác động xấu đến sự phát triển tinh thần và thể chất. Tác hại của mất ngủ đối với người trẻ có thể kể đến:
Suy giảm trí nhớ, giảm tập trung và khả năng tư duy xử lý vấn đề.
Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong quá trình lưu giữ ký ức và tổng hợp thông tin. Thiếu ngủ làm gián đoạn các quá trình này, dẫn đến suy giảm chức năng nhận thức như sự tập trung, trí nhớ và khả năng tư duy giải quyết vấn đề.
Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến những người làm việc trí óc hoặc sinh viên, khiến chất lượng công việc, thu nhập bị giảm sút.
Giảm khả năng tập trung và ghi nhớ là một tác hại nghiêm trọng của chứng mất ngủ
Suy giảm hệ miễn dịch [1]
Mất ngủ đã được chứng minh là gây suy giảm đáng kể hệ thống miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng và giảm khả năng phục hồi của cơ thể. Thiếu ngủ làm suy yếu khả năng phòng vệ của cơ thể bằng cách giảm sản xuất các cytokine tiền viêm quan trọng và ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng tế bào T, dẫn đến suy giảm miễn dịch và tăng tỷ lệ mắc bệnh.
Tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu,...
Thiếu ngủ làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể, gây mất cân bằng hormon (đặc biệt là cortisol và adrenalin). Tình trạng này khiến nhịp tim tăng bất thường và gây ra nhiều rối loạn chuyển hóa khác. Do đó, mất ngủ kéo dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần, tăng nguy cơ mắc các bệnh tâm lý
Thiếu ngủ khiến tâm trạng xuống dốc và giảm khả năng kiểm soát cảm xúc. Điều này khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc đối mặt với những vấn đề tiêu cực. Nghiên cứu cũng chỉ ra, mất ngủ gây rối loạn các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu. Nghiêm trọng hơn, tình trạng tâm lý bất ổn kéo dài có thể dẫn đến ý định tiêu cực.
Ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ trong gia đình và ngoài xã hội
Mất ngủ kéo dài ở người trẻ gây ra những thay đổi đáng kể về tâm lý - hành vi. Tác hại của mất ngủ biểu hiện qua tính cách dễ cáu gắt, kích động hay lo âu, sợ hãi quá mức. Những thay đổi này làm suy giảm khả năng kiểm soát cảm xúc, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ xã hội và làm tăng nguy cơ trầm cảm, cô lập xã hội
Thay đổi khẩu vị, gây tăng hoặc giảm cân quá mức
Rối loạn hormon là một tác hại của mất ngủ, ảnh hưởng đến nhiều quá trình trong cơ thể, đặc biệt là việc điều chỉnh cảm giác đói - no. Thiếu ngủ làm rối loạn hormone leptin và ghrelin, hai hormone điều chỉnh cảm giác đói và no, khiến người trẻ dễ bị thèm ăn quá mức, gây tăng cân không kiểm soát. Số ít trường hợp khác lại gặp tình trạng chán ăn, kém ăn, dẫn đến suy nhược cơ thể.
Giảm ham muốn tình dục [2]
Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa mất ngủ kéo dài và giảm ham muốn tình dục. Thiếu ngủ không chỉ làm giảm nồng độ testosterone mà còn gây ra nhiều rối loạn nội tiết tố khác, trực tiếp tác động đến khả năng hưng phấn và đạt cực khoái. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến cuộc sống tình dục cá nhân mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây ra các vấn đề trong các mối quan hệ
Mất ngủ ở người trẻ gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Nếu không được điều trị kịp thời, mất ngủ có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng hơn như trầm cảm, lo âu, gây ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội và sự nghiệp.
Do đó, việc can thiệp điều trị từ sớm đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu những tác hại của mất ngủ đối với người bệnh.
3. Mất ngủ ở người trẻ: Cách xử trí phù hợp
Để cải thiện tình trạng mất ngủ ở người trẻ, việc xử lý kịp thời và đúng cách là rất quan trọng.
Trong vòng 1- 3 tuần đầu, bạn nên theo dõi triệu chứng và thực hiện những cách cải thiện giấc ngủ tại nhà như:
Giữ giờ giấc sinh hoạt đều đặn: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, kể cả cuối tuần.
Tạo môi trường ngủ lý tưởng: Phòng ngủ cẩn đảm bảo ánh sáng yếu hoặc tối, yên tĩnh, mát mẻ và thoáng mát. Chăn đệm cần sạch sẽ, mềm mại và phù hợp.
Tránh sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính trước khi ngủ ít nhất 1 tiếng và nên để cách xa vị trí ngủ 2 mét.
Tập thể dục đều đặn: Nên tập thể dục vào buổi sáng hoặc chiều, tránh tập luyện quá gần giờ ngủ.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế các chất kích thích như caffeine, nicotine, hạn chế ăn quá no hoặc quá đói trước khi ngủ.
Thư giãn tinh thần bằng các bài tập Thiền định, Yoga, nghe nhạc nhẹ,...
Nếu cách cải thiện giấc ngủ trên không mang lại hiệu quả sau 3 tuần, bạn nên đến gặp bác sĩ để được đánh giá tình trạng sức khỏe, tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ gây mất ngủ và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Vậy mất ngủ nên khám ở khoa nào?
Khi xuất hiện các triệu chứng mất ngủ, bạn nên đến khám khám tại các phòng khám hoặc chuyên khoa thần kinh hoặc tâm thần tại các bệnh viện uy tín.
Mất ngủ nên khám ở khoa nào?
Dưới đây là 3 địa chỉ uy tín cho những bạn đang gặp tình trạng mất ngủ trên 3 tuần:
1. Chuyên khoa Rối loạn giấc ngủ, Trung tâm Y khoa số 1 - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Số 1 Tôn Thất Tùng, Đống Đa, Hà Nội
2. Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 tại địa chỉ Xã Hòa Bình, huyện Thường Tín, Hà Nội
3. Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân Y 103 tại địa chỉ số 261 Phùng Hưng, Hà Đông, Hà Nội
Dưới đây là 3 cách cải thiện mất ngủ có thể được các bác sĩ sử dụng:
Sử dụng thực phẩm chức năng: Thực phẩm chức năng hỗ trợ giấc ngủ, có nguồn gốc thảo dược như cây Bình vôi, Vông nem, Lạc tiên, Bạch quả,... đang được các bác sĩ ưu tiên lựa chọn vì độ an toàn cũng như hiệu quả bền vững.
Liệu pháp tâm lý: Nếu mất ngủ do các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm, bác sĩ có thể tiến hành các liệu pháp tâm lý như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT). CBT hay còn gọi là liệu pháp hành vi - nhận thức được thực hiện bởi chuyên gia tâm lý. Phương pháp này giúp bạn thay đổi nhận thức về những cảm xúc, suy nghĩ tiêu cực, từ đó giúp thư giãn tinh thần, cải thiện giấc ngủ.
Thuốc ngủ: Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể kê đơn thuốc ngủ. Tuy nhiên, thuốc ngủ không phải là một cách cải thiện giấc ngủ an toàn. Vì thuốc ngủ gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng đối với sức khỏe người dùng. Do đó, bạn chỉ nên được sử dụng trong thời gian ngắn và dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ
4. An Thần Vương - Giải pháp tối ưu cho trường hợp mất ngủ ở người trẻ
Người trẻ thường xuyên đối mặt với áp lực từ công việc, học tập và cuộc sống, dẫn đến tình trạng mất ngủ kéo dài. An Thần Vương, với công thức thảo dược an toàn và hiệu quả, là giải pháp lý tưởng giúp người bệnh lấy lại giấc ngủ ngon và cải thiện chất lượng cuộc sống.
An Thần Vương là cách cải thiện giấc ngủ an toàn hiệu quả
An Thần Vương là viên uống thảo dược chứa các thành phần dược liệu nổi tiếng với tác dụng an thần và cải thiện giấc ngủ:
Lạc tiên, Tâm sen: Có tác dụng an thần, giúp giảm bớt phiền muộn và lo âu, từ đó hỗ trợ giấc ngủ tốt hơn.
Bình vôi, Lá vông: Ức chế hệ thần kinh trung ương, an thần và tạo cảm giác thư giãn, giúp dễ ngủ và ngủ sâu hơn.
Bạch quả, Sinh địa, Xích thược và Xuyên khung: Bổ khí huyết, tăng cường tuần hoàn máu não, cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung, đồng thời hỗ trợ giấc ngủ hiệu quả.
Đặc biệt, An Thần Vương nuôi dưỡng và bảo vệ hệ thần kinh - não bộ, từ đó tăng cường chức năng não và giúp chống lại căng thẳng, stress, lo âu - những yếu tố hàng đầu gây ra mất ngủ ở người trẻ.
Không chỉ ở trên lý thuyết, những hiệu quả vượt trội của An Thần Vương được chuyên gia đầu ngành và hàng ngàn khách hàng công nhận:
1. BS CKI Trần Quang Đạt, Nguyên là trưởng Khoa Châm cứu và các phương pháp không dùng thuốc tại Đại học Y Hà Nội có đôi lời khen ngợi về viên uống An Thần Vương trong một chương trình sức khỏe gần đây.
2. Cô Luận, Hà Nội đã vượt qua căn bệnh mất ngủ nhờ An Thần Vương
Bên cạnh hiệu quả vượt trội, An Thần Vương còn có độ an toàn tuyệt đối với người dùng. Viên uống không gây lệ thuộc và không gây ra các tác dụng phụ khó chịu như mệt mỏi hay lờ đờ sau khi thức dậy.
Việc sử dụng An Thần Vương đều đặn không chỉ giúp cải thiện giấc ngủ mà còn hỗ trợ nuôi dưỡng sức khỏe tinh thần, giúp bạn sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách trong cuộc sống với tinh thần lạc quan và tỉnh táo hơn.
Mất ngủ ở người trẻ là vấn đề nghiêm trọng cần được quan tâm và giải quyết kịp thời để bảo vệ sức khỏe tinh thần và thể chất. An Thần Vương, với thành phần thảo dược an toàn và hiệu quả, là giải pháp tối ưu giúp cải thiện giấc ngủ và giảm căng thẳng cho người trẻ.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8602722/
[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5760048/